Αναγνώρισε το δένδρο με την εφαρμογή leafsnap

Μια νέα εφαρμογή για τις «έξυπνες» συσκευές ενημερώνει το χρήστη για κάθε είδος δέντρου που ενδέχεται να συναντήσει στο δρόμο του.

Πρόκειται για την πρώτη εφαρμογή κινητού τηλεφώνου με δυνατότητα αναγνώρισης του είδους κάθε δέντρου, μέσω της απλής φωτογράφησης ενός φύλλου.

Η εφαρμογή leafsnap, συμβατή προς το παρόν μόνο με iPhone και iPad, ανατρέχει αυτομάτως στην ταχέως αναπτυσσόμενη βάση εικόνων φύλλων δέντρων του Ιδρύματος Σμιθσόνιαν. Έχοντας συσκευή μπορούμε να κατεβάσουμε δωρεάν την εφαρμογή στο κινητό μας.

Εντός ολίγων δευτερολέπτων ο χρήστης ενημερώνεται για το είδος του δέντρου και λαμβάνει φωτογραφίες υψηλής ανάλυσης και πληροφορίες σχετικά με τα λουλούδια, τους καρπούς και τον φλοιό του.

Η εφαρμογή Leafsnap πρωτοπαρουσιάστηκε το Μάιο και καλύπτει όλα τα είδη δέντρων που συναντώνται στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης και το Ροκ Κρηκ Παρκ της Ουάσιγκτον.
Πολλά είδη δένδρων είναι κοινά και τα συναντάμε και στη χώρα μας.
http://newsdesk।si।edu/releases/computer-science-and-biology-come-together-make-tree-identification-snap

Ε-books

Το βιβλίο πλέον και στην ηλεκτρονική του μορφή μπήκε στη ζωή μας και στη σχολική πραγματικότητα.
Eπισκεφθείτε τις σελίδες για να κατεβάσετε κάποιο από τα βοηθήματα που υπάρχουν στο Διαδίκτυο Μεταξύ αυτών είναι τα:
Ε-σχολείο , το οποίο περιλαμβάνει και ασκήσεις, μόνο όμως για μαθήματα δημοτικού σχολείου
Ψηφιακό Σχολείο (taexeiola.blogspot.com)
Ψηφιακό Σχολείο του υπουργείου Παιδείας, Διά Βίου Μάθησης και Θρησκευμάτων (digitalschool.minedu.gov.gr)
Free e-Books (www.free-ebooks.gr)
Σχολικά βοηθήματα (voithimata.blogspot.com)।

Για να βρείτε πληροφορίες σχετικά με τα e-books, διαβάστε ενδεικτικά:

* http://greek-ebooks.blogspot.com

* elektronikosanagnostis.blogspot.com

Διαβάζοντας την "Αντιγόνη¨ σήμερα

Ανιχνεύσεις: Αντιγόνη (Τζιφόπουλος, Ζωγραφίδης, π।Ν। Λουδοβίκος, Ανδρεάδης)

Θέματα που θέτει Ο Σοφοκλής στην "Αντιγόνη" αναδεικνύονται και συνδιάζονται με τη σημερινή πραγματικότητα.
http://www.anixneuseis.gr/?p=11496

Οι Έλληνες στην Καθημερινή Ζωή των Ρωμαίων

Για ακόμη μία χρονιά οι «Ανιχνεύσεις» της ΕRΤ3 διερευνούν γνωστά και άγνωστα πεδία της επιστήμης, των γραμμάτων και της πολιτικής. Κάθε Τετάρτη, στις 23.00, ο Παντελής Σαββίδης και οι καλεσμένοι του «ανιχνεύουν» τις γεωπολιτικές εξελίξεις στα Βαλκάνια και σε όλο τον κόσμο, τα νέα επιστημονικά επιτεύγματα, τους προβληματισμούς για μια πιο ανοικτή και σκεπτόμενη κοινωνία. Στη διεύθυνση http://www.anixneuseis.gr/?p=11161
της εκπομπής δημοσιεύτηκε το παρακάτω άρθρο του συμπολίτη μας καθηγητή της Φιλοσοφικής του ΑΠΘ κ Γιάννη Τζιφόπουλου.

Οι Έλληνες στην Καθημερινή Ζωή των Ρωμαίων

Αναρτήθηκε από anixneuseis στις 09/9/11

του κ. Γιάννη Τζιφόπουλου, αναπληρωτή καθηγητή Φιλοσοφικής ΑΠΘ.

Δεν μπορώ να
αντέξω, Ρωμαίοι πολίτες, τη Ρώμη ελληνική (Graecam urbem), αν και (εδώ που τα
λέμε) ποιο ποσοστό απ’ αυτό το κατακάθι (portio faecis) είναι
πραγματικοί Έλληνες; (60-61) … Πες μου, τί θέλεις νά ’ναι τούτος; Μιας και μαζί του μας κουβάλησε εδώ κάθε
τύπο: δάσκαλος (grammaticus), ρήτορας (rhetor), γεωμέτρης (geometres), ζωγράφος
(pictor), αλείπτης (aliptes), οιωνοσκόπος (augur), σχοινοβάτης (schoenobates),
γιατρός (medicus), μάγος (magus): ο πειναλέος Γραικύλος τα ξέρει όλα…

Γιουβενάλης, Σάτιρα 3.60-61 και 74-78

Στο απόσπασμα αυτό από την τρίτη σάτιρα
του Γιουβενάλη (αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ.) ο Ουμβρίκιος, ένας φτωχός και έντιμος
ρωμαίος πολίτης και παλιός φίλος του ‘ποιητή-συνομιλητή’ του στη σάτιρα,
στρέφει τα σατιρικά του πυρά κυρίως εναντίον των ‘Ελλήνων’, ή σωστότερα όλων
όσοι με εφόδια την ελληνική παιδεία και μόρφωση έχουν μετοικίσει από την
Ανατολή στη Ρώμη για μια καλύτερη τύχη (στίχοι 58-125). Απηυδισμένος από την
κατάντια της πρωτεύουσας της ρωμαϊκής αυτοκρατορίας και την προσωπική του
αποτυχία στην πρωτεύουσα αποφασίζει να μετακομίσει από τη Ρώμη στην Κύμη. Ο
‘ποιητής’, ο οποίος δεν ταυτίζεται με τον Γιουβενάλη, αποχαιρετώντας τον φίλο
του στην έξοδο της πόλης ακούει μια ανελέητη κριτική για τα κακώς κείμενα στη
Ρώμη.

Το όνομα Ουμβρίκιος (Umbricius) δεν
αποτελεί δημιούργημα του ποιητή, αφού ως όνομα απαντά στους Puteoli (Ιταλική
πόλη) και παραπέμπει στην αγροτική περιοχή της Umbria. Εντούτοις, η ετυμολογική
σχέση του ονόματος και με την umbra (= σκιά) προκαλεί εύλογες συνδηλώσεις για
το πρόσωπο/προσωπείο το οποίο επέλεξε ο ποιητής σε συνδυασμό με τον τόπο
προορισμού: ο Ουμβρίκιος, ‘ο κ. Σκιά’, μιλώντας εξ ονόματος των Ρωμαίων πολιτών
αποτελεί και κυριολεκτικά σκιά του αλλοτινού ένδοξου και περήφανου εαυτού του
και μετακομίζει στην Κύμη, την εκρωμαϊσμένη ελληνική αποικία των Ευβοέων, όπου
υπήρχε και σπηλιά για την κάθοδο στον Κάτω Κόσμο. Οι Ρωμαίοι πολίτες δεν έχουν
πλέον καμιά τύχη στη Ρώμη, είναι ‘σκιές, ζωντανοί νεκροί’ του αλλοτινού τους
εαυτού, αφού δεν μπορούν να συγκριθούν με όλους αυτούς τους παρείσακτους,
Έλληνες και εξελληνισμένους μετανάστες από τις ανατολικές επαρχίες της ρωμαϊκής
αυτοκρατορίας.

Αναμφίβολα, η σάτιρα του Γιουβενάλη
είναι προκλητικά υπερβολική, αλλά αυτός είναι και ο στόχος του προσωπείου του
σατιρικού ποιητή: ‘ιερή’ αγανάκτηση (indignatio) και οργή (ira). Η αντίδραση
όμως αυτή εναντίον των ‘Ελλήνων’ δεν είναι ούτε πρωτοφανής ούτε αδικαιολόγητη.
Παρόμοια σαφή μηνύματα είχαν ήδη εμφανιστεί κατά τον 3ο αιώνα π.Χ., αν όχι και
νωρίτερα, όταν οι Ρωμαίοι ήρθαν για πρώτη φορά σε επαφή με τους Έλληνες στην Κάτω
Ιταλία και τη Σικελία. Με τη ρωμαϊκή επέκταση προς ανατολάς κατά τον 2ο αιώνα
π.Χ. δημιουργήθηκαν και οι πρώτες ‘φιλελληνικές’ ομάδες στη Ρώμη οι οποίες
υιοθετούσαν νέες, ‘ξενόφερτες’ συνήθειες, με ονομαστότερο τον κύκλο των
Σκιπιώνων. Εναντίον του ‘φιλελληνικού’ αυτού ρεύματος υπήρξαν αντιδράσεις με
εντονότερες αυτές του Μάρκου Πορκίου Κάτωνα του Τιμητή, ο οποίος θεωρούσε την
ελληνική παιδεία και διανόηση ιδιαίτερα καταστρεπτικές για τα ρωμαϊκά ήθη των
προγόνων (mos maiorum) και τη ρωμαϊκή πολιτεία και κοινωνία. Μάλιστα, είναι
γνωστές τρεις τουλάχιστον περιπτώσεις στις οποίες η σύγκλητος και οι άρχοντες
της Ρώμης πήραν δραστικά μέτρα απελαύνοντας Έλληνες φιλοσόφους και ρήτορες (το
173 π.Χ., το 161 π.Χ. και το 155 π.Χ.), ενώ ήδη το 186/5 π.Χ. η σύγκλητος με
δόγμα της προσπάθησε να εξαλείψει πλήρως από τη Ρώμη και την Ιταλία τη λατρεία του
Βάκχου/Διονύσου (Bacchus) και τις μυητικές του τελετές (Bacchanalia).

Οι φόβοι αυτοί του Κάτωνα φαίνεται ότι
επαληθεύονται, έστω και κατά τρόπο υπερβολικό, στις αρχές του 2ου αιώνα μ.Χ.
από το Γιουβενάλη. Η Ρώμη έχει ‘εξελληνιστεί’ όχι μόνον ως προς τη σύνθεση του
πληθυσμού της, αλλά και ως προς τα χαρακτηριστικά της ως πόλης.

Ο χώρος συγκέντρωσης των πολιτών, το
ρωμαϊκό forum (η αγορά των ελληνικών
πόλεων) στη Ρώμη και τις ιταλικές πόλεις αποκτά ιδιαίτερη σημασία. Στη Ρώμη από
την εποχή του Ιουλίου Καίσαρα και μετά, σχεδόν κάθε αυτοκράτορας ανοικοδομεί,
επισκευάζει και καλλωπίζει ή κτίζει το δικό του forum, το σημαντικό αυτό κέντρο της
καθημερινής ζωής των ρωμαίων πολιτών.

Οι ρωμαϊκές λεγεώνες και οι στρατηγοί
που επιστρέφουν νικηφόροι από τις εκστρατείες στην Ανατολή μεταφέρουν μαζί τους
κάθε είδους λάφυρα είτε για λόγους χρηστικούς είτε κυρίως για λόγους
διακοσμητικούς και επίδειξης: σκεύη καθημερινής χρήσης, ανδριάντες, αγάλματα,
πίνακες ζωγραφικής, βιβλία, ρουχισμό, έπιπλα, ακόμη και στήλες με επιγραφές στα
ελληνικά προκαλούν τον θαυμασμό των Ρωμαίων οι οποίοι αναγνωρίζουν και
σιγά-σιγά υιοθετούν τον εξ ανατολών πολιτισμό. Το εσωτερικό των κατοικιών,
κυρίως των επαύλεων (villae) των πλουσίων, από τον 2ο αιώνα π.Χ. αλλάζει όψη.
Οι ανασκαφές στη Ρώμη, το Ηράκλειο (Herculaneum) και την Πομπηία (Pompeii)
έφεραν στο φως μια σειρά κατοικιών οι οποίες υποδηλώνουν τις επιδράσεις της
τέχνης της ελληνιστικής εποχής αλλά και τον δημιουργικό τρόπο με τον οποίο
σταδιακά η Ρώμη ενσωματώνει τα στοιχεία αυτά. Ιδιαίτερη εντύπωση προκαλεί το
γεγονός ότι στον κατεξοχήν ιδιωτικό τους χώρο, μερικές μάλιστα φορές στους
τοίχους των υπνοδωματίων τους, σώζονται ζωγραφικές παραστάσεις με θέματα από
την ελληνική μυθολογία: σκηνή επίσκεψης του Οδυσσέα στον Κάτω Κόσμο και στην
Κίρκη, σκηνή επίθεσης των Λαιστρυγόνων κατά του Οδυσσέα και των συντρόφων του,
σκηνή του Ηρακλή που σκοτώνει τα φίδια, σκηνή του Θησέα και του Μινώταυρου,
σκηνή ενός Κενταύρου και νέου, αλλά και θέματα από λατρείες όπως οι διονυσιακές
τελετές μύησης που αναπαριστώνται στους τοίχους της βίλας των Μυστηρίων της
Πομπηίας. Το γνωστό τεραστίων διαστάσεων μωσαϊκό του Αλεξάνδρου από την οικία
του Φαύνου στην Πομπηία αντλεί το θέμα του από την ελληνική ιστορία:
απεικονίζει τη μάχη του Μ. Αλεξάνδρου εναντίον του Πέρση βασιλιά Δαρείου Γ΄
στην Ισσό, ενώ το μωσαϊκό του Νείλου από το ιερό της Fortuna στην Πραίνεστο
φέρει σκηνές του φυσικού τοπίου του ποταμού της Αιγύπτου και μάλλον μιας
επίσκεψης Ρωμαίου στρατηγού.

Επιπλέον, τα δημόσια οικοδομήματα, οι
ναοί, το forum,
τα λουτρά, το θέατρο, ο ιππόδρομος τα οποία επισκέπτεται ο Ρωμαίος πολίτης για
να ασκήσει τα θρησκευτικά του καθήκοντα και τα πολιτικά του δικαιώματα, για να
προμηθευθεί αγαθά και να ψυχαγωγηθεί ανακαλούν στη μνήμη τα αντίστοιχα
ελληνικά, ενώ στους χώρους αυτούς αγάλματα, ανδριάντες, βωμοί, μνημεία, πολλά
από τα οποία αποτελούν λάφυρα από την Ανατολή, δημιουργούν μια ξεχωριστή,
κοσμοπολίτικη ατμόσφαιρα. Κυρίως από την εποχή του Αυγούστου, όταν η ρωμαϊκή
ειρήνη (pax romana) επικρατεί στη λεκάνη της Μεσογείου και η αυτοκρατορία
αποκτά συγκεντρωτική δομή και οργάνωση, τα οικοδομήματα στη Ρώμη και τις ρωμαϊκές
επαρχίες αποκτούν μνημειακή μορφή και η τέχνη αντί να εξυπηρετεί ιδιωτικές και
προσωπικές ανάγκες μεταβάλλεται για να υπηρετήσει τις νέες απαιτήσεις του
κράτους: τα δημόσια έργα του Αυγούστου και των διαδόχων του στη Ρώμη και τις
επαρχίες γίνονται φορείς της νέας αυτοκρατορικής ιδεολογίας και ασκούν
καταλυτική επιρροή στην αισθητική και το ύφος της αρχιτεκτονικής, της
πλαστικής, της ζωγραφικής, της μικροτεχνίας, αντλώντας τη θεματολογία τους από
την ελληνιστική εποχή και δημιουργώντας την αποκαλούμενη ελληνορωμαϊκή τέχνη.
Έτσι η Ρώμη σε σχετικά μικρό χρονικό διάστημα επισκιάζει τις άλλες
μεγαλουπόλεις της λεκάνης της Μεσογείου, την Αλεξάνδρεια, την Αθήνα, την
Αντιόχεια, την Πέργαμο, γίνεται πόλος έλξης και αποκτά τον κοσμοπολίτικο
χαρακτήρα που τόσο προκλητικά καυτηριάζει ο Ουμβρίκιος.

Η καθημερινότητα όμως των Ρωμαίων
πολιτών δεν περιοριζόταν μόνο στα δημόσια κτίρια και τους ναούς, τα αγάλματα
και τους ανδριάντες. Τα σημαντικότερα λάφυρα που μετέφεραν από τις νικηφόρες
εκστρατείες τους οι Ρωμαίοι ήταν οι δούλοι, οι αιχμάλωτοι, οι όμηροι. Αυτοί στη
νέα τους ‘πατρίδα’ απασχολούνται σε εργασίες τις οποίες ο Ρωμαίος πολίτης
θεωρεί υποτιμητικές. Ο Ουμβρίκιος στο μικρό απόσπασμα από την τρίτη σάτιρα του
Γιουβενάλη, σε μόλις δύο στίχους (3.76-77) αναφέρει εννιά (9) επαγγέλματα τα
οποία ασκούν στη Ρώμη ‘Έλληνες’ και από τα οποία μόνον τρία δηλώνονται με
λατινικές λέξεις, ενώ τα υπόλοιπα 6 με ελληνικές, υπονοώντας με τον παραστατικό
αυτό τρόπο ότι οι Έλληνες της Ανατολής έχουν ήδη εκτοπίσει τους Ρωμαίους ακόμη
και στο γλωσσικό επίπεδο: pictor=ζωγράφος, augur=οιωνοσκόπος, medicus=γιατρός,
grammaticus=γραμματικός/δάσκαλος, rhetor=ρήτορας, geometres=γεωμέτρης,
aliptes=αλείπτης (κυριολεκτικά αυτός που αλείφει κάποιον με λάδι στο γυμνάσιο ή
στα λουτρά, ο χειρομαλάκτης και κατ’ επέκταση ο γυμναστής/προπονητής αθλητών),
schoenobates=σχοινοβάτης και magus=μάγος. Λίγο παρακάτω (στίχοι 93-106) ο
Ουμβρίκιος αναφέρεται και στο ιδιαίτερο ταλέντο των ‘Ελλήνων’ στην ηθοποιία,
χαρακτηρίζοντάς τους ‘έθνος κωμωδών’ (natio comoeda). Τα όρια όμως κωμωδίας και τραγωδίας
είναι σκόπιμα δυσδιάκριτα στη σάτιρα του Γιουβενάλη: η περίπτωση του Ουμβρικίου
καθαυτή είναι τραγική, αλλά παρακολουθώντας την υπερβολική του ιερεμιάδα μέσω
της οποίας μεγεθύνει και τη δική του αποτυχία, καταλήγει με την επιλογή της
άτακτης υποχώρησης στην Κύμη να είναι ο ίδιος φαιδρό πρόσωπο.

Τα προαναφερθέντα επαγγέλματα έχουν
άμεση σχέση με την καθημερινή ζωή των Ρωμαίων. Για θέματα υγείας οι Ρωμαίοι
ήταν υποχρεωμένοι να εμπιστευθούν τους ‘Έλληνες’ γιατρούς που ζούσαν στη Ρώμη
από την εποχή του Κάτωνα του Τιμητή. Για τη μόρφωση των παιδιών τους
εμπιστεύονταν τους ‘Έλληνες’ δασκάλους, ενώ για την ολοκλήρωση των σπουδών
έστελναν τα παιδιά τους να μαθητεύσουν κοντά σε ρήτορες και φιλοσόφους κυρίως
στις φιλοσοφικές σχολές της Ελλάδας. Η ψυχαγωγία των Ρωμαίων—τα συμπόσια στο
σπίτι, η επίσκεψη στα λουτρά ή τα δημόσια θεάματα στον ιππόδρομο και το
θέατρο—βασιζόταν στους υπηρέτες, τραγουδιστές, χορεύτριες, χειρομαλάκτες,
μονομάχους, ηθοποιούς, σχοινοβάτες και θεατρίνους, οι οποίοι στην πλειοψηφία
τους ήταν ‘Έλληνες’ δούλοι ή απελεύθεροι. Μουσική και χορός, άσκηση του σώματος
στο γυμνάσιο, αλλά και θέατρο αποτελούσαν απασχολήσεις τις οποίες οι Ρωμαίοι
όχι μόνο υποτιμούσαν αλλά θεωρούσαν καταστρεπτικές και επικίνδυνες για τα
πατροπαράδοτα ήθη τους (mos
maiorum),
γιατί εκθηλύνουν τον άνθρωπο, τον προτρέπουν προς ομοφυλοφιλικές σχέσεις και
τον εθίζουν στο ψέμα και την προσποίηση. Η αφθονία των αγαθών και ο πλούτος που
εισέρεαν στη Ρώμη δημιουργούσαν την ανάγκη τεχνιτών πάσης φύσεως, γεωμετρών,
γλυπτών, ζωγράφων για νέες χωροθετήσεις, κατασκευές, αλλά και για τη διακόσμηση
των κτιρίων σύμφωνα με τη νέα κάθε φορά μόδα.

Τέλος, οι πανταχού παρόντες οιωνοσκόποι
και μάγοι αντιπροσωπεύουν άλλη μια κατηγορία στην οποία οι ‘Έλληνες’ είχαν
παράδοση με τις λατρείες και τις θρησκευτικές τελετές. Η θρησκευτική συνείδηση
των Ρωμαίων, όπως και των Ελλήνων, δεν βασιζόταν στην κατήχηση ούτε
σχηματιζόταν με τη συστηματική διδασκαλία δογμάτων. Ο Ρωμαίος μάθαινε για
θυσίες και προσευχές, μαντείες, μαγεία και γιορτές, γάμους και κηδείες
εμπειρικά και σταδιακά, καθώς συμμετείχε υποχρεωτικά στις τελετουργίες που
εκτελούσε ο αρχηγός της οικογένειας (paterfamilias) και οι αναγνωρισμένοι αλλά
‘κοσμικοί ιερείς’ του κράτους (και στην Ελλάδα και στη Ρώμη η ιερωσύνη ήταν
κοσμική, αφού ως ιερέας μπορούσε να υπηρετήσει οποιοσδήποτε πολίτης, εκτός από
ελάχιστες περιπτώσεις). Σχετικά νωρίς, το ίδιο το ρωμαϊκό κράτος αναγνώρισε
επίσημα τελετουργίες, λατρείες και γιορτές με σαφείς ελληνικές επιδράσεις, οι οποίες
βοηθούσαν στο να κατευνάσουν πάθη, ανάξια του Ρωμαίου πολίτη, με
χαρακτηριστικότερο παράδειγμα τους σιβυλλικούς χρησμούς τους οποίους
συμβουλεύονταν οι άρχοντες και η σύγκλητος σε κρίσιμες περιστάσεις. Όπως όμως
συμβαίνει σε κάθε κοινωνία, οιωνοσκόποι, μάγοι και αστρολόγοι εκμεταλλεύονταν
την αφέλεια των πολιτών και πιθανόν τις πραγματικές συναισθηματικές και ψυχικές
τους ανησυχίες με ιδιαίτερα απογοητευτικά αποτελέσματα. Η περίπτωση του
Απολλωνίου από τα Τύανα της Καππαδοκίας, ο οποίος ως θαυματοποιός προκάλεσε το
θαυμασμό του αυτοκράτορα Αδριανού και της συνοδείας του (Φιλόστρατος, Τα ες τον Τυανέα Απολλώνιον), και η
περίπτωση του Αλεξάνδρου από το Αβώνου Τείχος της Παφλαγονίας, ο οποίος έπεισε
τους πάντες ότι είναι γιος του Ασκληπιού του γιου του Απόλλωνα και δημιούργησε
μαντείο το οποίο συμβουλεύθηκαν ο κυβερνήτης της Καππαδοκίας Σεβεριανός, ο
συγκλητικός Πόπλιος Μόμμιος Σισσήνας Ρουτιλιανός και ο ίδιος ο αυτοκράτορας
Μάρκος Αυρήλιος (Λουκιανός, Αλέξανδρος ή
Ψευδόμαντις) είναι χαρακτηριστικές, αλλά όχι πρωτόγνωρες. Κάτι παρόμοιο,
άλλωστε, είχε επιτύχει και ο Πεισίστρατος με τη συμπαράσταση του Αλκμεωνίδη
Μεγακλή όταν έπεισε τους Αθηναίους ότι η Αθηνά, στην πραγματικότητα μία
μεγαλόσωμη γυναίκα ονόματι Φύη ντυμένη ως Αθηνά, αυτοπροσώπως τον οδηγεί πίσω
στην Αθήνα ως τύραννο (Ηρόδοτος 1.60).

Στην πλειοψηφία τους οι προαναφερθέντες
επαγγελματίες ήταν δούλοι ή απελεύθεροι, των οποίων τον μεγαλύτερο αριθμό
διατηρούσαν οι ίδιοι οι Ρωμαίοι, παρόλο που η δουλεία αποτελούσε χαρακτηριστικό
ολόκληρης της λεκάνης της Μεσογείου. Σε αυτούς είχαν εκχωρήσει ιδιωτικές αλλά
και κρατικές αρμοδιότητες με φυσικό επακόλουθο σταδιακά την πλήρη εξάρτησή τους
από το προσωπικό αυτό. Κάθε είδους χειρωνακτική εργασία στους αγρούς και στο
σπίτι, στα δημόσια κτίρια και στις δημόσιες υπηρεσίες γινόταν από δούλους και
απελεύθερους, οι οποίοι σύμφωνα με τους πιο συντηρητικούς υπολογισμούς την
εποχή του Αυγούστου αποτελούσαν περίπου το 1/3 του πληθυσμού της Ρώμης (από
τους 900.000-950.000 κατοίκους οι 300.000-350.000 ήταν δούλοι), ενώ στις
επαρχίες το ποσοστό αυτό μάλλον μειωνόταν περίπου στο 1/4 ή 1/5. Παραδείγματα
Ρωμαίων πολιτών οι οποίοι είχαν στην κατοχή τους εκατοντάδες και σπανιότερα
χιλιάδες δούλους δεν λείπουν, αλλά η σταδιακή στελέχωση της κρατικής μηχανής με
δούλους και απελεύθερους υπήρξε καταλυτική, και μερικές φορές άκρως επικίνδυνη.
Στην υπηρεσία ύδρευσης της Ρώμης, μία από τις πολλές κρατικές, απασχολούνταν σε
μόνιμη βάση 700 δούλοι (Φροντίνος, De
aquaeductu urbis Romae 116-7), ενώ, μετά την οργάνωση της αυτοκρατορικής
διοίκησης από τον Αύγουστο και τη στελέχωσή της από τους προσωπικούς του
δούλους και απελεύθερους, κατά κανόνα τις ανώτατες κρατικές λειτουργίες
επιτελούσαν οι αυτοκρατορικοί απελεύθεροι (Caesaris Augusti liberti) ως
‘υπουργοί’ του αυτοκράτορα.

Ο Γιουβενάλης σατιρίζει ορισμένους
διάσημους αυτοκρατορικούς απελεύθερους, τον Πάλλαντα (1.109) και τον Νάρκισσο
(14.329), οι οποίοι έφτασαν να κατευθύνουν τις τύχες του ρωμαϊκού κράτους: ο
πρώτος με την εξωφρενική για τα δεδομένα της εποχής περιουσία άνω των τριακοσίων
εκατομμυρίων σηστερτίων διαχειριζόταν το αυτοκρατορικό θησαυροφυλάκιο και τα
οικονομικά (a rationibus), και ο δεύτερος τις εξωτερικές υποθέσεις (ab
epistulis). Την τρίτη σημαίνουσα θέση για τα αιτήματα ή τα εσωτερικά (a
libellis) κατείχε για κάποιο διάστημα ο Κάλλιστος. Αντίθετα, ο Στάτιος (Silvae 3.3) απευθύνει στον πάτρωνά του
Κλαύδιο Ετρούσκο έναν παρηγορητικό λόγο (consolatio) για τον θάνατο του πατέρα
του και εκθειάζει τις ικανότητες και τις αρετές του Τιβερίου από την Σμύρνη που
επέδειξε επί σειρά ετών ως ανώτερος υπάλληλος επί των οικονομικών και τελικά ως
διάδοχος του Πάλλαντα.

Χωρίς αμφιβολία, αποτελούσε πρόκληση
και ήταν ιδιαίτερα οδυνηρό το γεγονός ότι αιτήματα πάσης φύσεως των
συγκλητικών, ιππέων και απλών πολιτών, αλλά και των ξένων αντιπροσωπειών προς
τον αυτοκράτορα των Ρωμαίων, έπρεπε πρώτα να εγκρίνονται και σε αρκετές
περιπτώσεις να απορρίπτονται από το γραφειοκρατικό παρασκήνιο των απελεύθερων.
Στις ιδιαίτερα ταραγμένες και κρίσιμες στιγμές της δυναστείας των
Ιουλιοκλαυδίων (27 π.Χ. – 68 μ.Χ.) και των Φλαβίων (69-96 μ.Χ.), η παρέμβαση
των απελεύθερων υπήρξε καταλυτική, αφού για μικρά χρονικά διαστήματα η
διακυβέρνηση της αυτοκρατορίας βρισκόταν στα χέρια τους είτε λόγω ανικανότητας
ή έλλειψης ενδιαφέροντος των αυτοκρατόρων είτε λόγω του κενού εξουσίας κατά τη
διαδοχή.

Η κυριαρχία των ‘Γραικύλων’ του
Γιουβενάλη στη Ρώμη είναι ολοκληρωτική, αλλά αυτή η Ρώμη είναι εν πολλοίς
ποιητικό δημιούργημα. Παρά τις έντονες διαμαρτυρίες του Κάτωνα και τα
υπερβολικά σκληρά μέτρα καταστολής, η πλειοψηφία των Ρωμαίων επέλεξε χωρίς
κανένα δισταγμό την αντιπαράθεση και τον δημιουργικό συναγωνισμό με τον
ελληνικό πολιτισμό, ακόμα και στο επίπεδο της καθημερινής τους διαβίωσης, με
αποτέλεσμα τη δημιουργία του ελληνορωμαϊκού πολιτισμού της Μεσογείου. Ίσως για
τον λόγο αυτό ο ‘ποιητής-συνομιλητής’ δεν ακολουθεί τον Ουμβρίκιο στην Κύμη. Μπορεί
να συμμερίζεται την κριτική του, αλλά δεν πείθεται ότι η μετοίκηση αποτελεί
λύση. Άλλωστε, την ίδια περίπου εποχή (117-138 μ.Χ.) η Ρώμη είναι ‘ελληνική’
πόλη εξαιτίας όχι μόνο του συρφετού των Γραικύλων, αλλά και του ‘Γραικύλου’
αυτοκράτορα Αδριανού, όπως τον αποκαλούσαν σύμφωνα με μία βιογραφία του (Historia Augusta de vita Hadriani
1.5-2.1: a nonnullis Graeculus diceretur).

Ενδεικτική Βιβλιογραφία

K. Christ, The
Romans, transl. C. Holme, Berkeley and Los Angeles 1984.

A.M. Duff, Freedmen
in the Early Roman Empire, Cambridge 1958.

D. Feeney, Literature
and Religion at Rome. Cultures, Contexts, and Beliefs, Cambridge 1998.

K. Freudenberg, Satire
of Rome. Threatening Poses from Lucilius to Juvenal, Cambridge 2001.

S. Goldhill (ed.), Being
Greek under Rome, Cambridge 2001.

F. Graf (επιμ.), Εισαγωγή στην Αρχαιογνωσία, τόμ. Β΄: Ρώμη, μτφρ. Δ.Ζ. Νικήτας, Αθήνα 2001.

F. Graf, Magic
in the Ancient World, transl. F. Philip, Cambridge, Mass. 1997.

J. Madden, Slavery in the Roman Empire. Numbers and
Origins, Classics Ireland 3 (1996) (http://www.ucd.ie/cai/classics-ireland/1996/Madden96.html).

Θ.
Παπαγγελής, Η Ρώμη
και ο κόσμος της,
πρόλογος: Δ.Ν. Μαρωνίτης, Θεσσαλονίκη 2005.

Ν.
Πετρόχειλος, Ρωμαίοι και Ελληνισμός. Μια
διαλεκτική σχέση, μτφρ. Ε. Περάκη-Κυριακίδου, Στρατής Κυριακίδης, Αθήνα
1984.

N.H. Ramage – A. Ramage, Ρωμαϊκή
τέχνη, μτφρ. Ι. Ιωακειμίδου, επιμ. Θ. Στεφανίδου-Τιβερίου, Θεσσαλονίκη 2000

Τι σχεδιάζει το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας για τον Όλυμπο;

Yπουργείο Περιβάλλοντος Ενέργειας & Κλιματικής Αλλαγής

Δημόσια Διαβούλευση για το σχέδιο Προεδρικού Διατάγματος «Χαρακτηρισμός της χερσαίας περιοχής του όρους Ολύμπου ως Εθνικού Πάρκου, καθορισμός ζωνών προστασίας αυτού, χρήσεων, όρων και περιορισμών»
http://www.opengov.gr/minenv/?p=2664

Στόχος του υπό διαβούλευση σχεδίου Προεδρικού Διατάγματος είναι η προστασία και η διατήρηση της φύσης και του τοπίου, μέσω της ορθολογικής διαχείρισης, ως φυσικής κληρονομιάς και πολύτιμου εθνικού φυσικού πόρου τόσο στην περιοχή του ήδη θεσμοθετημένου από το 1938 Εθνικού Δρυμού Ολύμπου όσο και στην ευρύτερη περιοχή, η οποία διακρίνεται για την μεγάλη βιολογική, οικολογική, αισθητική, επιστημονική, και γεωμορφολογική της αξία και ιδιαίτερα για τη διατήρηση του τοπίου, της άγριας ορνιθοπανίδας, και της χλωρίδας στη χώρα μας.

Το σύνολο της προστατευόμενης περιοχής, βάσει του Ν. 1650/86 «για την προστασία του περιβάλλοντος» όπως τροποποιήθηκε και συμπληρώθηκε με το Ν. 3937/2011 «διατήρηση της βιοποικιλότητας και άλλες διατάξεις» προτείνεται για χαρακτηρισμό ως «ΕΘΝΙΚΟ ΠΑΡΚΟ – ΕΘΝΙΚΟΣ ΔΡΥΜΟΣ ΟΛΥΜΠΟΥ». Εντός της περιοχής του Εθνικού Δρυμού όπως οριοθετούνται και χαρακτηρίζονται δύο (2) Περιοχές Προστασίας της Φύσης , η Ζώνη Α, η οποία περιλαμβάνει τον πυρήνα του Εθνικού Δρυμού, ο οποίος έχει χαρακτηρισθεί και ως απόθεμα βιόσφαιρας, η Ζώνη Β, η οποία περιλαμβάνει σημαντικούς οικοτόπους και ενδιαιτήματα ειδών πανίδας και καθώς και ενδημικά είδη χλωρίδας και η Ζώνη Γ, η οποία περιβάλλει τις Ζώνες Α και Β και ταυτίζεται με τα εξωτερικά όρια του Εθνικού Πάρκου. Τα μέτρα προστασίας κλιμακώνονται από την Ζώνη Α προς τη Γ κλιμακώνονται με φθίνουσα αυστηρότητα, έτσι ώστε να επιτυγχάνεται ένα συνεκτικό και αποτελεσματικό θεσμικό πλαίσιο προστασίας, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τις ανάγκες του ευαίσθητου οικοσυστήματος και του τοπίου όσο και τις ανάγκες της κοινωνίας της περιοχής για βιώσιμη ανάπτυξη.

Η ιεροτελεστία της Άνοιξης: Φύση και Κοινωνία

Η ΙΕΡΟΤΕΛΕΣΤΙΑ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ

ΦΥΣΗ ΚΑΙ ΚΟΙΝΩΝΙΑ

Του Γιάννη Μεγαλόπουλου

Αγαπητέ μου φίλε,

Θέλω να σας ευχαριστήσω που μου δίδεται η ευκαιρία γι’ άλλη μία φορά, να θέσω τις απόψεις μου στην κρίση σας.

Η πρόοδος γίνεται με τον λόγο, με την αμφισβήτηση. Δηλαδή με την αντιθετική δύναμη του ανθρώπινου νου στην στατικότητα και στην ακινησία.

Η ισορροπία στη φύση άλλωστε επιτυγχάνεται με τις αντιθετικές δυνάμεις «Το αντίξουν συμφέρον και εκ των διαφερόντων καλλίστην αρμονία και πάντα κατ’ έριν γίγνεσθαι» ΗΡΑΚΛΕΙΤΟΣ.

. . . . .

Ιερό σήμαινε στον αρχαίο κόσμο, τη Δύναμη, την Ισχύ. Το αντίθετό του, κοσμικό, ακάθαρτο.

Στη Λατινική γλώσσα η λέξη SACIRE = χωρίζω, περιγράφει τον περιφραγμένο από απαγορεύσεις χώρο της ιερουργίας, σε αντίθεση με το χώρο της καθημερινής πράξης.

Η ιεροτελεστία παραπέμπει και στη θρησκευτική πράξη, εκτός των άλλων, αφού τελεστής είναι ο μυσταγωγός, αυτός δηλαδή που εισάγει και κατηχεί κάποιον στα μυστήρια,

Άνοιξη, από το ρήμα ανοίγω.

Με βάση αυτές τις παρατηρήσεις μπορούμε να αποκωδικοποιήσουμε το περιεχόμενο του τίτλου ¨Η Ιεροτελεστία της Άνοιξης¨ ως εξής : Η επανεμφάνιση της φύσης με επαναλαμβανόμενες και δυναμικά ενεργούμενες λειτουργίες.

Μπορεί κανείς να υπονοήσει, την κυκλικότητα των φαινομένων, τη νομοτέλεια, το προκαθορισμένο, την επαναληψιμότητα, την μηχανικότητα της Φύσης, τον Παγκόσμιο Ρυθμό.

Πάντοτε ;

Η ύλη εγγύς της ισορροπίας, λέει η σύγχρονη φυσική, συμπεριφέρεται με τρόπο επαναληπτικό, Ενώ όταν πηγαίνουμε από συνθήκες ισορροπίας προς συνθήκες μακριά από την ισορροπία, απομακρυνόμαστε από το επαναληπτικό και οικουμενικό, προς το ειδικό και μοναδικό.

Τη δύναμη που προκαλούσε την επαναληπτικότητα οι αρχαίοι πολιτισμοί, κυρίως, την ταύτιζαν με το Θεό τους και αυτόν με τον Ήλιο και την κίνησή του.

Γνώριζαν τις ισημερίες του (εαρινή 21 Μαρτίου, φθινοπωρινή 22 Σεπτεμβρίου) τις οποίες ερμήνευαν ως χρονική αρχή, άνοιγμα της Φύσης στη ζωή ή στο θάνατο. Συνοδευόταν δε από πλήθος θρησκευτικών τελετουργιών, και μυθικών περιγραφών.

Στο περιεχόμενο των μύθων, αναγνωρίζουμε την αγωνία του θανάτου και τα ερωτήματα της ζωής.

Μύθοι που περιγράφουν το θάνατο και την αναγέννηση του θεού τους, θεού της βλάστησης, της ζωής, μύθοι του θρήσκοντος και αναστάντος θεού τους, ντυμένους με συμβολικά και αλληγορικά στοιχεία.

Φιλοσοφικό χρώμα τους μύθους αυτούς δόθηκε από διάφορες σχολές της αρχαιότητας, και εν πολλοίς ακόμη και σήμερα με τις έωλες αντιλήψεις περί μετεμψύχωσης, μετενσάρκωσης και άλλων παραπλήσιων αντιλήψεων, ως προσπάθεια συνταύτισης της επαναληψιμότητας στη φύση και της ανθρώπινης ψυχής.

Όμως οι φυσικοί λένε ότι η δύναμις είναι ιδιότητα της μάζας και ότι κάθε μάζα δημιουργεί γύρω της πεδίο δυνάμεων. Χωρίς μάζα δύναμη δεν υπάρχει.

Οι ανατολικές θρησκείες, θεοποίησαν εφόσον δεν κατανοούσαν, τα φυσικά ένστικτα, τη δημιουργική δύναμη της φύσης, τη σεξουαλικότητα, την αναπαραγωγική δύναμη, ταυτίζοντας τον κύκλο των εποχών με το θάνατο και την αναγέννησή της. Επινόησαν δε, βοηθητικά στις μυθολογικές ερμηνείες, ιερά ζεύγη.

Μεταξύ άλλων, στους Βαβυλωνίους η Ιστάρ και ο Ταμούζ, στους Αιγυπτίους η Ίσις και ο Όσιρις, στους Έλληνες η Δήμητρα και η Περσεφόνη, η Αφροδίτη και ο Άδωνις.

Στην αρχαία θρησκεία πίστευαν ότι ο Άδωνις ήταν καρπός της αιμομικτικής σχέσης του Κινύρα και της Σμύρνας ήταν, και μωρό ακόμη, τόσο όμορφος, που η Αφροδίτη, μυστικά από τους άλλους θεούς τον έκρυψε σ’ ένα σεντούκι και τον εμπιστεύθηκε στην Περσεφόνη. Όταν ο Άδωνις μεγάλωσε, η Περσεφόνη, θαμπωμένη και αυτή από την ομορφιά του, αρνήθηκε να τον δώσει πίσω, και τότε η Αφροδίτη παρακάλεσε τον Δία να τους λύσει τη διαφορά. Εκείνος αποφάσισε το ένα τρίτο του χρόνου ο Άδωνις να μένει κοντά στην Περσεφόνη, το άλλο τρίτο κοντά στην Αφροδίτη και το τελευταίο τρίτο να το κρατήσει για τον εαυτό του. Εκείνος ωστόσο χάρισε και το δικό του μέρος στην Αφροδίτη. Δεν πέρασε καιρός και ο Άδωνις χτυπήθηκε στο κυνήγι από έναν κάπρο και πέθανε.

Το επίκεντρο του μύθου είναι ο θάνατος και η ανάσταση του νέου, του Ήλιου. Ο θάνατος του Άδωνι και ο γυρισμός του στη γη, συμβολίζουν τον θάνατο της φύσης το χειμώνα και την αναγέννησή της την Άνοιξη.

Στην Αθήνα, στην Αλεξάνδρεια και αλλού τελούνται τα Αδώνια μυστήρια, (αφανισμός, κήποι του Άδωνη, επιτάφιος θρήνος, εύρεσις), κατά την διάρκεια των οποίων οι γυναίκες θρηνούσαν, κατόπιν δε χαιρόταν ενθουσιαστικά την επανεμφάνισή του. Συνήθειες που προσομοιάζουν με τα έθιμα της Μ. Εβδομάδας.

. . . . .

Μεταξύ της φιλοσοφικής σκέψης και της φύσης υπάρχει στενή σχέση από την εποχή κυρίως των προσωκρατικών, όταν η φιλοσοφία άρχισε να είναι ως αντιθετικός πόλος σε άλλες κοινωνικές δυνάμεις, παράγοντας διαμόρφωσης της καθημερινής ζωής.

Υπήρξε ενδιαφέρον για την έρευνα της φύσης, για τον προσδιορισμό των πρώτων αρχών της, καθώς επίσης και το πώς αυτή μας παρουσιάζεται.

« Φύσις κρύπτεσθαι φιλεί» ¨Πάντα ρεί ¨

Η φιλοσοφική σκέψη συνέχισε την περιπλάνησή της στον κόσμο της φύσης με τους Στωϊκούς, τους Σοφιστές – οι οποίοι έθεσαν ερωτήματα για τη σχέση φυσικού και ανθρώπινου δικαίου – και τον Επίκουρο

Η μετά από πολλούς αιώνες κυριαρχίας της εκκλησιαστικής ερμηνείας, η φυσική σκέψη επανεμφανίστηκε την εποχή του Διαφωτισμού, και λίγο αργότερα δε με τους Νατουραλιστές του 19^ου αιώνα, για να περάσει σήμερα στο χώρο της σύγχρονης φυσικής.

Μπορεί να υπάρξει σήμερα φιλοσοφία γύρω από τη Φύση χωρίς την συνδρομή της σύγχρονης φυσικής επιστήμης ;

Αυτοί οι στοχαστές από τους προσωκρατικούς έως σήμερα προσπάθησαν να απαντήσουν στα ζητήματα που προέκυπταν με τρόπο ορθολογικό σε αντίθεση με την επικρατούσα θρησκευτική ή μυθολογική ερμηνεία.

Οι μυθολογικές ερμηνείες ισχύουν και σήμερα σε αποδυναμωμένους λαούς, ενώ οι θρησκευτικές παρότι αποδυναμωμένες από τη δυναμική της Νεωτερικότητας και της επιστημονικής μεθόδου – υπόθεσις, θεωρία, πείραμα, απόδειξις, αμφισβήτηση - συνεχίζουν να είναι χρήσιμες στο ανορθόλογα σκεπτόμενο μέρος του δυτικού πολιτισμού.

Θέτοντας ως μέτρο τον ορθό λόγο και την εξ αυτού απορρέουσα «αυθεντία» της επιστήμης, τότε η σχέση ανθρώπινης κοινωνίας και φύσης αποκτά ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον για τον σύγχρονο άνθρωπο. Γίνεται η δύναμις που αναγεννά τη σκέψη μέσα από την ιεροτελεστία της Επιστήμης.

. . . . .

Νομίζω ότι για να επαναλαμβάνεται επωφελώς για την ανθρωπότητα η ιεροτελεστία της Άνοιξης, είναι καιρός να επανακρίνουμε τα «θέλω» του ανθρώπου και αυτοπεριοριζόμενοι να θέσουμε τα όρια, να επανεξετάσουμε τη σχέση του καταναλωτικού ανθρώπου με τη φύση, θεσπίζοντας νέους κανόνες δράσης.

Γιατί ο πλούτος της φύσης, μας λέει ο Επίκουρος, και περιορισμένος είναι και εύκολα αποκτούμενος, ενώ ο πλούτος που αναζητά η ματαιοδοξία, δεν έχει όρια.

« Ο της φύσεως πλούτος και ώρισται και ευπόριστος εστίν^. Ο δε των κενών δοξών εις άπειρον εκπίπτει »

Η κυριαρχία του ανθρώπου πάνω στ’ άλλα έμβια όντα, αλλά και η ολοένα εκτεινόμενη εξουσία του στο φυσικό περιβάλλον, απειλεί να εκτρέψει σε ακανόνιστες τις εύτακτες και χρονικά σταθερές κινήσεις της φύσης.

Η τεχνική εξαπολύει τη δύναμή της εναντίον της φύσης διαταράσσοντας την ισορροπία της.

Για να συνέλθουμε απ’ αυτή τη μανία της τεχνικιστικής, καταστροφικής κατάκτησης, χρειάζεται το σοκ από την υπέρβαση των ορίων;

Η ιεροτελεστία της Άνοιξης στο Τσέρνομπιλ και στη Φουκοσίμα θα ανασταίνει ζωή ή θάνατο;

Η μεγέθυνση της τρύπας του όζοντος θα κάνει τον Ήλιο μυσταγωγό της ζωής ή του θανάτου;

Την τεχνική όμως δεν πρέπει να την δαιμονοποιούμε αλλά ούτε να την θεοποιούμε. Φιλική σχέση με την τεχνική και γνώση των ορίων της, σημαίνει φιλικότητα στις σχέσεις του ανθρώπου με τον ευατό του, με τους άλλους, με τον κόσμο.

Κινούμενοι στα φυσικά μέτρα με περίσκεψη αλλά και με γνώση των ορίων του ανθρώπου μπορούμε να δώσουμε λύσεις στα υπάρχοντα προβλήματα χωρίς να δημιουργούμε νέα δυσεπίλυτα.

Μπορεί κανείς να ερμηνεύσει τον υπερπληθυσμό της Γης ως ιεροτελεστία της Άνοιξής του, ως ανάσταση της ανθρώπινης φύσης ;

Οι επιστήμες μας βοηθούν να διαπιστώσουμε, να μελετήσουμε, να προβλέψουμε πολλών ειδών αλλαγές στη φύση. Αλλαγές πολλές φορές απειλητικές.

Η φύση αντιδρά στις επεμβάσεις που γίνονται χωρίς φρόνηση στο βασίλειό της και τιμωρεί αυστηρά όπου ο πολιτισμός μας αδυνατεί να χαράξει τα όρια στις σχέσεις μαζί της.

«Ού βιαστέον την φύσιν αλλά πειστέον ^. πείσομεν δε τα αναγκαίας επιθυμίας εκπληρούντες, τας τε φυσικάς αν μη βλάπτωσι, τας σε βλαβεράς πικρώς ελέγχοντες» ΚΔ 21 ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ

Με ποιο τρόπο λοιπόν μπορούμε να πείσουμε τη φύση έτσι ώστε να προκύψει ωφέλεια για τον άνθρωπο χωρίς βλάβη της εξωτερικής αλλά και εσωτερικής φύσης του ;

Πιθανόν αλλάζοντας τον τρόπο δράσης και σκέψης, επανατοποθετώντας τον άνθρωπο στη φύση ως ίσο με τα άλλα έμβια όντα, κτίζοντας ταυτόχρονα ένα βιοκεντρικό μοντέλο σε αντικατάσταση του ανθρωποκεντρικού προάγοντας και υποστηρίζοντας τη ζωή συνολικά στον πλανήτη.

Αυτό το ζωογόνο πέρασμα, μπορεί να επιτευχθεί νομίζω με τη συνδρομή της παιδείας αλλά και με γέφυρα τον ανθρώπινο θετό νόμο, δίνοντας του παγκόσμια διάσταση. Πανανθρώπινου νόμου που δεν θ’ αγνοεί το φυσικό αυτόν δηλ. που η φυσική ισορροπία μοίρασε εξ ίσου σ’ όλα τα όντα.

Οικοδομώντας με τον νόμο νοοτροπίες, συνήθειες, πρακτικές, μπορούμε να ελπίζουμε στην αποκατάσταση της ισορροπίας φύσης και κοινωνίας.

« Η φτώχεια αν εναρμονιστεί με τους φυσικούς νόμους, είναι μεγάλος πλούτος. Γνωρίζεις όμως ποια όρια θέτουν αυτοί οι νόμοι της φύσης: να μην πεινάς, να μην διψάς, να μην κρυώνεις» μας προτείνει ο Επίκουρος.

Πως όμως μπορούμε να διασφαλίσουμε αυτές τις αυτονόητες φυσικές καταστάσεις, όταν ενώ γνωρίζουμε τα φαινόμενα της εντροπίας και της μη αναστρεψιμότητας της φύσης – έννοιες αντιθετικές στην επαναληψιμότητα – συνεχίζουμε να μολύνουμε ποικιλοτρόπως το περιβάλλον, τα ζώα και τα φυτά;

Η ιεροτελεστία της Άνοιξης τελείται μόνο για τον άνθρωπο και όχι για τα φυτά και τα ζώα;

«Το της φύσεως δίκαιον εστί σύμβολον του συμφέροντος εις το μη βλάπτειν αλλήλους, μήτε βλάπτεσθαι». Το δίκαιο που πηγάζει από τη φύση είναι σύμβαση προς το κοινό συμφέρον, που σκοπό έχει να μην βλάπτουν και να βλάπτονται οι άνθρωποι, προτείνει ο Επίκουρος(ΧΧΧ1)

Έτσι όταν η ανθρώπινη πρακτική δεν παραβλέπει τη φυσική δράση στην εφαρμογή των επιστημονικών και τεχνικών κατακτήσεων, οι συνήθειες επανακριθούν, το αχαλίνωτο κέρδος τιθασευτεί, όλα αυτά πραγματοποιημένα μέσα από συλλογικούς θεσμούς, τότε νομίζω, ίσως ουτοπικά ονειρευόμενος, μπορούμε να ζήσουμε σε αρμονία με τη φύση, προάγοντας τη ζωή.

Το ζήτημα είναι κοινωνικοπολιτικό, αφού αφορά, το σύνολο και τον καθένα μας ξεχωριστά, η καθημερινή ζωή του οποίου θανατώνει ή αναζωογονεί τη φύση και τον πλανήτη.

Μας χρειάζεται λοιπόν μια αληθινή δημοκρατία, προτείνει ο Καστοριάδης, που θα εγκαινίαζε όσο το δυνατόν ευρύτερες διαδικασίες στοχασμού και διαβούλευσης, όπου να συμμετείχαν οι πολίτες στο σύνολό τους. Αυτό με τη σειρά του δεν είναι δυνατό παρά εάν οι πολίτες διαθέτουν μια αληθινή πληροφόρηση, μία αληθινή μόρφωση και ευκαιρία να ασκήσουν στην πράξη την κρίση τους.

Φαίνεται ουτοπική και απραγματοποίητη πρόταση.

Μήπως δεν ήταν ουτοπική πριν 80 μόλις χρόνια η ιδέα της κατάκτησης του κοντινού Διαστήματος ;

Η σημερινή βιομηχανική κοινωνία συντελεί την Ύβριν όντας τραγική και άφρων. Ποιος όμως είναι έτοιμος να δεχθεί τη νέμεση ;

. . . . .

Προσπάθησα, κουραστικά ίσως, να σας μεταφέρω ένα μέρος από τους προβληματισμούς μου πάνω στα θέματα της φύσης ιδωμένα από την πλευρά της καθημερινότητας

Γιατί τι άλλο διαχειριζόμαστε εκτός από το σκληρό παρόν ;

Απέφυγα να κάνω μεταφυσικές αναφορές – αυτές είναι έργο άλλων – γιατί δεν νομίζω ότι υπάρχει αυτή η πολυτέλεια μπροστά στην επιταχυνόμενη ανατροπή της φυσικής ισορροπίας μέσα και έξω από τον άνθρωπο.

Αναζητώ τις επιστημονικές, άμεσες και πρακτικά εφαρμόσιμες λύσεις, ελπίζοντας στην ομαδική δράση ιδιαίτερα ευαίσθητων κοινοτήτων όπως η πανεπιστημιακή (καθηγητές – φοιτητές – διανοούμενοι) η οποία διαθέτει εκτός των άλλων και μεγάλο αριθμό ικανών και ανοιχτών στα μηνύματα των εποχών ανθρώπους.

. . . . .

Ο σπόρος είναι εν δυνάμει δένδρο καρποφόρο. Οι φυσικές δυνάμεις, η παιδεία, μαζί με τον άνεμο των ονείρων στον άνθρωπο, τον αναζωογονούν και τον επαναπροσδιορίζουν στον κόσμο. Συνεργούν στην επ‑ανάστασή του.

«Η φύση μιλά χίλιες γλώσσες, και εμείς μόλις αρχίσαμε ν’ ακούμε» λέει ο Ιλύα Πριγκοζίν.

Ας την ακούσουμε προσεκτικά για να είναι ιεροτελεστία η άνοιξη.

13 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 2011